Giới thiệ
Việt Nam là quốc gia đang phát triển mạnh mẽ thuộc Đông Nam Á, đang đối mặt với thách thức kép khi phải cân bằng giữa nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và mục tiêu xây dựng tương lai bền vững. Năng lượng tái tạo chính là chìa khóa để giải quyết bài toán nan giải này, và năng lượng điện gió là một giải pháp đầy hứa hẹn. Bài viết này sẽ đi sâu khám phá tiềm năng và những thách thức mà Việt Nam đang đối mặt khi phát triển nguồn năng lượng xanh này, đồng thời làm rõ những cơ hội và rủi ro.
Cơ hội phát triển Năng lượng điện gió
Ưu thế địa lý
Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài với các điều kiện gió mạnh và ổn định, đặc biệt là ở khu vực miền Trung và miền Nam. Ngoài ra, các khu vực núi non (khoảng 75% diện tích đất của Việt Nam là núi) cũng mở ra thêm nhiều cơ hội phát triển cho các trang trại điện gió. Việc xác định được những địa điểm có tiềm năng cao là yếu tố quan trọng để tối đa hóa sản lượng điện gió.
Lợi ích kinh tế
Ngành năng lượng điện gió mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho Việt Nam. Việc đầu tư vào lĩnh vực này sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm, từ khâu sản xuất, lắp đặt đến vận hành và bảo trì. Bên cạnh đó, việc giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu sẽ góp phần tăng cường an ninh năng lượng quốc gia, giảm chi phí sản xuất điện. Việt Nam dần khẳng định vị thế là một quốc gia xuất khẩu công nghệ và có chuyên môn về ngành năng lượng tái tạo khi có thể phát triển ngành năng lượng điện gió một cách mạnh mẽ.
Lợi ích môi trường
Sản xuất điện gió là một giải pháp xanh và bền vững thay cho nhiên liệu hóa thạch. Việc khai thác năng lượng gió sẽ giúp giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính, bảo vệ không khí và góp phần hạn chế biến đổi khí hậu. Hơn nữa, theo Cơ quan Năng lượng tái tạo Quốc tế (IRENA) và Bộ Công Thương (Bộ Công Thương) của Việt Nam, năng lượng gió có tác động sử dụng đất tối thiểu so với các nguồn năng lượng khác.
Thách thức và rủi ro trong phát triển năng lượng gió
Về mặt kỹ thuật
Việc tích hợp nguồn điện gió biến đổi vào lưới điện hiện hữu gây ra không ít khó khăn. Sự dao động của tốc độ gió ảnh hưởng đến ổn định hệ thống điện. Bên cạnh đó, chi phí bảo trì và sửa chữa các tuabin gió, đặc biệt là ở môi trường biển khắc nghiệt là khá cao. Ngoài ra, việc xây dựng các trang trại gió cần được cân nhắc kỹ lưỡng để có thể giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái biển.
Về chính sách và quy định
Ngành năng lượng điện gió tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với một loạt các rào cản về chính sách và quy định. Hiện thiếu các chính sách từ Chính phủ trong việc hỗ trợ phát triển năng lượng gió. Các thủ tục hành chính như cấp phép và xin giấy phép hiện tại phức tạp và tốn thời gian. Chưa kể, việc kết nối các dự án điện gió, đặc biệt là ở ngoài khơi, vào lưới điện quốc gia cũng là một bài toán nan giải.
Về kinh tế
Chi phí đầu tư ban đầu cho các dự án điện gió bao gồm cả cơ sở hạ tầng và công nghệ tuabin khá cao. Sự cạnh tranh từ các nguồn năng lượng tái tạo khác có giá cả thấp hơn như năng lượng mặt trời, cũng là một thách thức không nhỏ. Bên cạnh đó, sự biến động của giá điện cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế của các dự án điện gió.
Chính sách và sáng kiến của Chính phủ: Cơ hội và thử thách giao thoa
Chính phủ Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng cho ngành năng lượng điện gió với công suất lắp đặt lên đến 28 GW vào năm 2030, chủ yếu tập trung vào các trang trại gió ngoài khơi. Tuy nhiên, ngành năng lượng gió ngoài khơi của Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, với phần lớn các dự án hiện nay chỉ tập trung vào khu vực gian triều. Bên cạnh đó, hệ thống pháp lý chưa hoàn thiện, đặc biệt là các quy định về phân bổ vùng biển, thủ tục phê duyệt đầu tư và chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư nước ngoài, đang là những rào cản lớn đối với sự phát triển quy mô lớn của ngành. Để biết thêm thông tin: https://www.wfw.com/articles/vietnam-offshore-wind-status-and-recent-developments/
Triển vọng trong tương lai và khuyến nghị
Việt Nam hiện có rất nhiều trang trại gió, bao gồm các nhà máy điện gió, trang trại gió ngoài khơi và các dự án khác:
- Ninh Thuận: Nhà máy điện gió lớn nhất Việt Nam, bắt đầu hoạt động vào năm 2021, nằm ở Ninh Thuận. Tổng công suất 151,95 MW và diện tích 900 ha.
- Hanbaram: Nhà máy điện gió này được coi là một trong những dự án năng lượng tái tạo lớn và chất lượng cao nhất tại Việt Nam. Đi vào hoạt động vào năm 2021 với 29 trụ tháp tuabin gió.
- La Gan: Trang trại gió ngoài khơi tại Bình Thuận và dự kiến cung cấp năng lượng cho hơn 7 triệu hộ gia đình. Ước tính có công suất 3,5 GW và giá trị đầu tư 10,5 tỷ USD.
- Dự án trang trại gió ngoài khơi Thăng Long: Dự án này đã được tiến hành các hoạt động khảo sát từ năm 2019.
- Dự án trang trại gió tại Bến Tre: Dự án này đã lắp đặt LiDAR để đo gió vào năm 2022.
Việt Nam hiện có khoảng 142 dự án trang trại gió ngoài khơi, với 30 dự án đang hoạt động. Chiếm khoảng 28.000 km vuông của Việt Nam có tốc độ gió trung bình từ 7 m/s đến 9 m/s ở độ cao 65 mét.
Việt Nam sở hữu tiềm năng to lớn trong phát triển năng lượng gió, được hậu thuẫn bởi vị trí địa lý thuận lợi và các chính sách ngày càng hoàn thiện. Việc hiện đại hóa lưới điện, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tạo môi trường đầu tư hấp dẫn đã giúp vượt qua những thách thức kỹ thuật và hành chính, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho ngành năng lượng gió.
Kết luận
Năng lượng gió là động lực đổi mới đầy hứa hẹn cho ngành năng lượng của Việt Nam trong tương lai. Bằng cách nắm bắt cơ hội này, Việt Nam sẽ đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, đa dạng hóa cơ cấu năng lượng, đóng góp vào một tương lai sạch và an toàn hơn. Tuy nhiên, việc giải quyết các thách thức đòi hỏi một cách tiếp cận cân bằng nhằm giải quyết cả lợi ích kinh tế và lợi ích môi trường của năng lượng điện gió. Với việc lập kế hoạch cẩn thận, thực hiện chính sách chiến lược và đổi mới liên tục, Việt Nam có thể khai thác sức mạnh của gió để tạo ra cảnh quan năng lượng sôi động và bền vững.
